Zawada (Wodzisław Śląski)

---

Rys historyczny dzielnicy Zawada

Historia Zawady, sięgająca XIII wieku, ukazuje dziedzictwo kulturowe i społeczne tej miejscowości. W początkowym okresie, Zawada stanowiła część dóbr rycerskich Pszów. Mieszkańcy tej wsi byli zatrudnieni w folwarku w Pszowie, co ukazuje ich rolę w gospodarce regionu. Tereny zajmowane przez Zawadę obejmowały znaczną powierzchnię, bo ponad 500 mórg urodzajnych łąk, pól, stawów oraz lasów, co czyniło ją kluczowym elementem dominialnego charakteru Pszowa.

Ważący wpływ na historię Zawady miały dane spisane przez cesarską komisję szacunkową w 1723 roku, które ukazały, że w Zawadzie znajdowały się 4 gospodarstwa chłopskie, reprezentujące lokalne nazewnictwo: Deutschmanowiec, Furgutowiec, Halfarowiec oraz Dawidowiec. Trwałość rolniczej funkcji wsi utrzymała się do końca XIX wieku, kiedy to odkrycie węgla kamiennego przyczyniło się do napływu warstwy robotniczej.

Znaczące wydarzenia z dziejów Zawady to m.in. odkrycie źródeł siarczanych w 1806 roku oraz zaangażowanie ludności w powstania śląskie. W 1922 roku Zawada została włączona do Polski, co kwitowano dużym entuzjazmem wśród mieszkańców, którzy w plebiscycie dopowiedzieli się za tym kierunkiem. Jan Gomolla, pierwszy nauczyciel w Zawadzie, był znany z aktywnego uczestnictwa w życiu lokalnej społeczności, pełniąc również rolę pomocnika naczelnika gminy oraz rozpatrując drobne sprawy karne.

Kalendarium

• 1806 – w Zawadzie odkryto źródła siarczane,
• 1922 – przyłączenie gminy Zawada do Polski,
• 1931, 11 sierpnia – zmieniono nazwę gminy Zawada na Zawada-Rybnicka,
• 1945 – zniesienie samodzielnej gminy Zawada i wcielenie miejscowości wraz z Kokoszycami i Krzyżkowicami do gminy wiejskiej Pszów,
• 1947 – rozpoczęcie budowy kościoła w Zawadzie,
• 1948 – poświęcenie kościoła przez biskupa katowickiego Stanisława Adamskiego (12 grudnia),
• 1953 – utworzenie w Zawadzie kuracji (parafii tymczasowej),
• 1954 – przywrócenie jednoczłonowej nazwy „Zawada”, włączenie miejscowości do nowo utworzonego powiatu wodzisławskiego,
• 1954 – włączenie Zawady do nowo utworzonej gromady wiejskiej Kokoszyce; gmina Pszów uzyskuje status miasta,
• 1957 – powstanie samodzielnej parafii pw. Podwyższenia Krzyża Św. w Zawadzie (28 maja),
• 1973 – Zawada wraz z Kokoszycami zostaje włączona do miasta Pszowa,
• 1975 – Zawada wraz z Pszowem zostaje wcielona do Wodzisławia Śląskiego,
• 1988 – utworzenie w Zawadzie samorządu mieszkańców w postaci tzw. samorządu osiedla,
• 1990 – samorząd mieszkańców osiedla Zawada wygasa z mocy ustawy,
• 1994 – po referendum Zawada opowiada się za pozostaniem w Wodzisławiu Śl.,
• 1996 – oficjalne utworzenie dzielnicy Zawada jako jednostki pomocniczej miasta Wodzisław Śląski,
• 2007 – obchody 50-lecia powstania parafii w Zawadzie,
• 2007 – dzielnica Zawada oficjalnym gospodarzem jubileuszowych dożynek powiatowo – miejskich (23 września),
• 2008 – jubileusz 60-lecia poświęcenia kościoła w Zawadzie.

Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Wodzisławiu Śl. – Zawadzie

W Zawadzie, która jest częścią Wodzisławia Śląskiego, znajduje się interesująca parafia, o której warto wspomnieć. Można o niej przeczytać więcej w osobnym artykule: Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Wodzisławiu Śląskim – Zawadzie.

Mieszkańcy Zawady do czasów współczesnych przynależeli do parafii w Pszowie, jednak w ich miejscowości stoi piękna kaplica, która została zbudowana już w początkach XVIII wieku. Jej historia sięga daleko w przeszłość, a wielką wagę nadaje jej wyjątkowe znaczenie dla lokalnej ludności.

12 grudnia 1948 roku miało miejsce niezwykle ważne wydarzenie. Poświęcenia kościoła dokonał ówczesny biskup katowicki, Stanisław Adamski. Budowla, w której wspólnota religijna spotyka się do dziś, reprezentuje styl barokowy i wznosi się na malowniczym wzgórzu, co czyni ją wyjątkowym punktem na mapie Zawady.

Do bramy głównej świątyni prowadzą schody, które mają 22 stopnie, a ich lokalizacja od strony ul. Paderewskiego dodaje temu miejscu jeszcze więcej uroku. Warto zainteresować się tą parafią, odwiedzić ją i przekonać się o jej wyjątkowości na własne oczy.

Ochotnicza Straż Pożarna

Do momentu ustanowienia OSP Zawada, brak jest jakichkolwiek informacji na temat wcześniejszych organizacji, zarówno formalnych, jak i nieformalnych, które zajmowałyby się ochroną przeciwpożarową w tej okolicy. Warto jednak zauważyć, że OSP Pszów oraz OSP Rogów miały znacznie dłuższą historię, co sprawia, że najprawdopodobniej wspierały one społeczność Zawady w trudnych sytuacjach związanych z pożarami.

W latach 1930–1931, pod kierownictwem naczelnika Józefa Thomasa, organizowane były obowiązkowe szkolenia przeciwpożarowe. W prowadzeniu ćwiczeń uczestniczyli strażacy z OSP Pszów, którzy dysponowali ponad dwudziestoletnim doświadczeniem w walce z pożarami. Takie inicjatywy miały na celu przygotowanie mieszkańców do skutecznego reagowania na zagrożenia i miały miejsce w wielu gminach na terenie Śląska. Na zlecenie naczelnika Urzędu Okręgowego, Thomas dążył do utworzenia jednostki straży w Zawadzie, co culminowało w jej powstaniu w 1933 roku.

Pierwszym komendantem OSP Zawada został Józef Bugla, który pełnił tę funkcję oraz inne aż do chwili wyboru całego zarządu. W 1934 roku nowo mianowany naczelnik gminny, Józef Langer, zorganizował zebranie wyborcze, na którym powołano zarząd zawadzkiej straży. To znaczący krok w budowaniu struktury organizacyjnej jednostki, dający mieszkańcom poczucie bezpieczeństwa.

W marcu 2006 roku powołano nowy zarząd OSP, którego skład obejmował: prezesa Jana Czyżaka, wiceprezesa Henryka Maksa, naczelnika Janusza Rasska, zastępcę naczelnika Henryka Rasska, skarbnika Tadeusza Daiczmaneka, sekretarza Artura Pytlika, gospodarza Czesława Kurzydyma, kronikarza Fryderyka Kamczyka oraz członka Zarządu Krzysztofa Gorzolnika. Taki zespół zapewniał efektywne zarządzanie oraz odpowiednią organizację działań OSP.

Obecnie OSP Zawada jest częścią Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego, co podkreśla istotę jej działań na rzecz bezpieczeństwa lokalnej społeczności. Co więcej, jednostka dysponuje także żeńską drużyną pożarniczą, która aktywnie uczestniczy w działaniach na rzecz ochrony przeciwpożarowej. W jej zasobach znajduje się nowoczesny sprzęt, w tym strażacki samochód Star GBA oraz MAN TGL-240, co umożliwia skuteczne reagowanie na wszelkie zagrożenia związane z pożarami.

Komunikacja

W Zawadzie, jako kluczowe połączenie, przebiega droga wojewódzka nr 936. To jedyna trasa, która umożliwia dotarcie do śródmieścia, łącząc dzielnicę z resztą miasta.

Kolej

Niestety, w obrębie administracyjnym dzielnicy Zawada nie znajdziemy żadnego przystanku osobowego. Mimo to, przez tę część miasta przebiega linia 192, która ma charakter towarowy i łączy KWK Anna z Syrynią.

Ulice

W Zawadzie, w rejonie Wodzisławia Śląskiego, można spotkać wiele interesujących ulic, które składają się na lokalny krajobraz. Oto lista:

• Chełmońskiego,
• Długa,
• Działkowców,
• Adama Dzika,
• Hoża,
• Kąty,
• Kołłątaja,
• Konwaliowa,
• Makowa,
• Młodzieżowa,
• Oraczy,
• Paderewskiego,
• Plater,
• Rolnicza,
• Siarkowa,
• Szybowa.

---

Oceń: Zawada (Wodzisław Śląski)

---