Jedłownik

---

Historia Jedłownika

Jedłownik, jako miejscowość, po raz pierwszy pojawia się w dokumentach historycznych w roku 1239. W tym okresie gospodarzem wsi był komes Gosław, który dysponował rozległymi posiadłościami na terenie księstwa raciborskiego, jeszcze przed najazdem Tatarów w 1241 roku. Istnieją przesłanki, wskazujące, że w swojej rodzinnej miejscowości, wczesnym XIII wieku, mógł on zainicjować budowę świątyni. Z kontekstu historycznego wynika, że Jedłownik to jedna z najstarszych osad na Śląsku, co potwierdzają źródła świadczące o istnieniu samodzielnej parafii już od XIII wieku, pomimo bliskości Wodzisławia. W XVI wieku miejscowość stała się częścią nowo utworzonego dekanatu wodzisławskiego.

Dawny kościół drewniany, który był poświęcony pw. św. Marka, został odbudowany w I połowie XVII wieku. Warto zaznaczyć, że w 1688 roku św. Barbara dołączyła jako patronka do św. Marka, jednak w 1697 roku jedynym patronem pozostał św. Marek. W XVIII wieku zapomniano o św. Marku, a powrócono do czci dla św. Barbary. W 1885 roku świątynia przeszła renowację, a w 1974 roku, w związku z budową nowego kościoła, została przeniesiona do Jastrzębia-Zdroju, gdzie poświęcono ją 3 grudnia 1974 roku. Dawny kościół ma więc bogatą historię, świadczącą o wielowiekowych tradycjach religijnych w regionie.

Obecna świątynia, pod wezwaniem Matki Bożej Wszechpośredniczki Łask oraz św. Antoniego z Padwy, została zbudowana w latach 1949-1952, a poświęcona 21 września 1952 roku. Projektantem tego kościoła był Hanak z Olzy, natomiast wnętrze zaprojektował artysta plastyk Józef Kołodziejczyk. Na terenie parafii usytuowany jest również dom opieki, prowadzony przez Siostry Opatrzności Bożej, które przejęły posiadłość z przyległym ogrodem. W okresie międzywojennym siostry organizowały zakład dla moralnie zaniedbanych dziewcząt. W czasie II wojny światowej dom służył jako schronisko dla przesiedleńców.

Po zakończeniu wojny w 1945 roku siostry odzyskały obiekt i przekształciły go w ośrodek opiekuńczy dla sierot oraz, później, dla dziewcząt z ciężkimi upośledzeniami. Ciekawym epizodem w historii Jedłownika jest wybuch powstania chłopskiego w 1810 roku, któremu przewodził sołtys Józef Bienia, a którego losy zakończyły się aresztowaniem przywódcy. Kolejnym istotnym momentem była integracja Jedłownika do Wodzisławia w 1946 roku, co doprowadziło do utworzenia nowej dzielnicy, znanej jako Wodzisław Śląski-Jedłownik. Warto również wspomnieć o Jedłowniku Szyb, który obecnie posiada status samodzielnej dzielnicy i jest historycznym terenem osady, co potwierdzają źródła. Jedłownik Szyb to ciekawa część tej lokalnej tożsamości.

Na zakończenie warto zwrócić uwagę, że historia lokalnego święta, znanego jako Święto Gradowe, sięga 1848 roku, kiedy to 19 czerwca nad Jedłownikiem przeszła potężna burza, która zniszczyła plony oraz wywołała inne tragedie. Wskutek tej klęski, mieszkańcy złożyli obietnicę, że wybudują kościół pod wezwaniem św. Antoniego, jeżeli uda im się uniknąć podobnych katastrof w przyszłości. Upłynęło sto lat od tamtych wydarzeń, a gdy z Kościoła MB Fatimskiej w Turzy wyruszała procesja przynosząca relikwie św. Antoniego, nad okolicą znów zerwała się potężna burza. Dla parafian był to znak, że ich obietnice są komentowane przez św. Antoniego, w kontekście budowy nowej świątyni. W 1865 roku notowano w dokumencie topograficznym, że „Die Einwohnerzahl des Dorfes bestebt aus 356 polnisch redenden Menschen in 69 Haushaltungen”, co można przetłumaczyć jako „Liczba mieszkańców wsi wynosi 356 ludzi mówiących po polsku w 69 gospodarstwach domowych.” Nowy kościół, zaprojektowany przez architekta P. Tchorzewskiego, rozpoczęto budować 19 maja 1949 roku i został poświęcony przez biskupa Herberta Bednorza 21 września 1952 roku. Co roku, odpust ku czci św. Antoniego z Padwy obchodzony jest 13 czerwca.

---

Oceń: Jedłownik

---