Zespół klasztorny franciszkanów w Wodzisławiu Śląskim

---

Klasztor franciszkanów 1257-1810

W Wodzisławiu Śląskim znajdują się niezwykle cenne zabytki, a wśród nich gotycko-barokowy konwent franciszkański, którego historia sięga roku 1257. To właśnie wtedy, wraz z lokacją miasta, Bracia Mniejsi zdobyli konwent oraz miejsce do mieszkania. Informacje te pochodzą z badań Rudolfa Hirscha, który dokumentując historię, zwrócił uwagę na znaczenie tego wydarzenia dla lokalnej społeczności.

Klasztor został zbudowany przy ulicy Minorytów, w bliskim sąsiedztwie północno-zachodniej części rynku. Przez ponad pięć wieków – do 1810 roku – stanowił ważny element zarówno średniowiecznego, jak i nowożytnego życia Wodzisławia. Na początku swojej historii, możliwe że budynki klasztorne były drewniane, a ich murowana wersja mogła powstać po pierwszym wielkim pożarze miasta, który miał miejsce pomiędzy 1280 a 1290 rokiem.

Niektóre źródła historyczne wskazują na wspomnienia o konwencie już w 1257 oraz 1340 roku, co potwierdza jego długotrwałą obecność w regionie. W XIV wieku wzniesiono nowy, duży murowany kościół klasztorny pod wezwaniem Świętej Trójcy. W 2015 roku postawiono hipotezę, według której fundatorką świątyni mogła być Konstancja wodzisławska. Budowla ta przetrwała do czasów współczesnych i uznawana jest za jedną z najstarszych na Górnym Śląsku.

W XVII wieku obok kościoła stworzono nowy budynek klasztoru z dużym dziedzińcem. Na podstawie zachowanych detalów architektonicznych wiadomo, że pierwotnie była to jednonawowa świątynia, skierowana na wschód, posiadająca trójprzęsłowe prezbiterium, zamknięte trzema ścianami w formie ośmioboku. Naroża świątyni, wzniesione głównie z kamienia łamanego i cegły, wsparte były ukośnymi przyporami, co świadczy o jej solidnej budowie. Wewnątrz budowli można było zaobserwować sklepienia krzyżowo-żebrowe.

Pierwsza poważna przebudowa kościoła miała miejsce w XVIII wieku, na skutek wcześniejszego pożaru. Pech jednak nie opuszczał tego miejsca, gdyż świątynia ucierpiała ponownie w wyniku wielkiego pożaru Wodzisławia w 1822 roku, co wpłynęło na jej dalsze losy i stan obecny.

Sekularyzacja klasztoru i lata późniejsze

W 1810 roku klasztor znalazł się w sytuacji podobnej do innych zakładów zakonnych w państwie pruskim, i został skasowany. Pozostałe po nim budynki przeszły na własność miasta.

W 1830 roku kościół został sprzedany parafii ewangelickiej, a przez kolejne lata obiekt stawał się coraz bardziej zaniedbany. Pomimo że przed II wojną światową rozważano możliwość przeprowadzenia gruntownego remontu, nigdy się na niego nie zdecydowano.

Niestety, podczas II wojny światowej świątynia została niemal całkowicie zniszczona. Jej odbudowa trwała od 1953 roku do 1963 roku. Obecnie kościół pw. Św. Trójcy jest częścią parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Wodzisławiu Śląskim.

W drugim budynku, który kiedyś należał do klasztoru, obecnie mieści się Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim.

Czasy obecne

W październiku 2007 roku przeprowadzono wymianę dachu zarówno w budynkach klasztoru, jak i w kościele, a także zrealizowano badania archeologiczne, które miały na celu poznanie historii tego miejsca. Zabytkowy kościół wymagał natychmiastowego remontu, a nieliczna wspólnota ewangelicka borykała się z potrzebą wsparcia ze strony lokalnych mieszkańców.

W latach 2008–2011 przeprowadzono gruntowną modernizację budynku kościoła św. Trójcy, co przyczyniło się do poprawy jego stanu technicznego i estetyki. W szczególności, w 2010 roku, udało się sprowadzić zabytkową ambonę oraz ołtarz z XIX wieku, reprezentujący styl neogotycki. Ołtarz ten, z obrazem przedstawiającym „Wniebowstąpienie Pańskie”, został namalowany przypuszczalnie w 1874 roku przez Augusta Bertelmanna. Jego sprowadzenie, które zrealizowano w lipcu 2010 roku, było efektem trzyletnich starań, a jego źródło znajdowało się w zniszczonym kościele luterańskim w Stawiszynie, niedaleko Kalisza.

Aktualnie Zespół poklasztorny franciszkanów w Wodzisławiu Śląskim uznawany jest za jeden z najcenniejszych obiektów tego typu w województwie śląskim.

---

Oceń: Zespół klasztorny franciszkanów w Wodzisławiu Śląskim

---